Waarom ga je huilen van uien?

Zodra je het mes in een ui zet, wek je een reeks chemische reacties op. En die gaan er uiteindelijk voor zorgen dat je moet snotteren-als-een-klein-kind. Voor uien is dit een beschermingsmechanisme, zodat dieren hem niet zouden opeten. Maar zo snel laat een mens zich natuurlijk niet afschrikken — wij snipperen en snikken voort.

Chemische tearjerker

Door in de ui te snijden, maak je zijn cellen kapot. Hierdoor komt het enzym alliinase vrij. Dat reageert met andere stoffen in de cel, waarmee het normaal niet in aanraking komt. Het gevolg? Er ontstaat een zuur dat dan weer wordt omgezet in een vluchtige zwavelhoudende verbinding: propaanthial-S-oxide (onthoud het voor een spelletje Scrabble). Komt dat gas in aanraking met je ogen? Dan ontstaat er een irritant, brandend en jeukend gevoel. En hups, daar zijn de tranen.

Niet huilen? Vertraag de chemische reactie

De beste manier om gesnotter te vermijden, is ervoor zorgen dat het gas niet bij je ogen kan komen. Iemand die lenzen draagt, kan daarom makkelijker uien snipperen: zijn/​haar hoornvlies — het doorzichtige vliesje voor de iris — wordt minder geprikkeld door de chemische stoffen. Maar er is ook een oplossing voor wie met het blote oog ajuin snijdt: stop de ui even in de koelkast of vriezer. De chemische reactie zal daarna langzamer verlopen, waardoor er minder snel gas vrijkomt en jij het droger houdt tijdens het snijden.

De traanvrije ajuin

Nog gemakkelijker dan bovenstaande trucje, is gewoon een ui creëren waarvan je niet moet huilen, dachten enkele wetenschappers. De Nieuw-Zeelandse en Japanse onderzoekers sloegen er via genetische manipulatie in om een ui te maken die eruit ziet als een ui, dezelfde voedingswaarde heeft als een ui, maar niet doet huilen als een ui. En ook zaadmultinational Bayer had hetzelfde idee. In 2018 brachten ze een traanvrije ajuin uit, nl. de ​“Sunion”. Ze kruisten 30 jaar lang uien tot er een traanvrije variant ontstond. Het is waarschijnlijk wel nog even wachten voor deze bij ons op de markt zullen komen … Intussen dus toch maar onze ui in de koelkast blijven leggen.