Wat doet een katalysator?

Opgelet!

Voer dit experiment enkel uit in een laboratorium op school onder begeleiding van een leerkracht. Volg nauwgezet alle veiligheidsinstructies op. Draag steeds beschermende kledij, handschoenen en een labobril tijdens deze proef. Bescherm ook de ondergrond met voldoende folie of plastic.

Wat heb je nodig?

Opgelet: voor de proefjesvideo gebruiken we waterstofperoxide 30% i.p.v. 8% om duidelijker het resultaat te tonen. Waterstofperoxide 30% is best een gevaarlijke stof. Daarom raden we aan om voor 8% te gaan. Een iets minder spectaculair resultaat, maar wel veiliger om te gebruiken in de klas.

• Grote erlenmeyer of maatcilinder
• 30 ml waterstofperoxide 8%
• 10 ml afwasmiddel
• 0,5 g kaliumjodide
• Paar druppels voedingskleurstof (optioneel)
• Labojas, beschermende handschoenen, veiligheidsbril
• Beschermende folie
  
• (Periodiek systeem)

Hoe zit dat?

Kaliumjodide (KI) versnelt het proces waarbij waterstofperoxide (H2O2) wordt omgezet in water (H2O) en zuurstofgas (O2). Op zeer korte tijd komt er veel zuurstofgas vrij. Dat zuurstofgas vormt belletjes in het zeepsop met overvloedige schuimvorming tot gevolg.

De reactievergelijking ziet er als volgt uit:

H2O2 + I- –> H2O + OI-

H2O2 + OI- –> H2O + O2 + I-

KI is een zout dat in oplossing voorkomt als de ionen K+ en I-. Waterstofperoxide reageert met I-. Omdat het I– ion netto de reactie versnelt en niet weg reageert, noemen wetenschappers KI een​‘katalysator’.

Trouwens, er komt heel wat warmte vrij bij deze​‘exotherme’ reactie. Kijk maar eens naar de beelden die we met onze infraroodcamera maakten: op een gegeven moment bereikt het schuim een temperatuur van meer dan 70°C! Toch maar niet je tanden mee poetsen, dus.