Alle eendjes zwemmen … op een rijtje. Maar waarom?

Niets zo vertederends als een donzige bende eendenkuikens die — netjes in een rij — achter mama-eend aan zwemmen. Maar waarom vormen kleine eendjes zo’n eendentreintje? Is het toeval, groepsdruk of zit er meer achter?
EEND2

We zagen allemaal wel al eens een schattige eendenparade’ in een vijver: mama-eend op kop, gevolgd door een rij peddelende babyeendjes. Maar viel het je dan ook op dat de afstand tussen al die kuikentjes vrij consistent is? En dat de kleintjes zelden of nooit afwijken van hun rij-vorm?

Enkele Chinese en Britse onderzoekers bekeken die eendentreintjes’ eens van naderbij. Met wiskundige berekeningen en computeranalyses schatten ze de weerstand van de groep zwemmende eenden in en kwamen ze tot de conclusie dat de kleine eendjes zowel schattig als slim zijn: met hun opmerkelijke formatie doen ze immers aan golf-rijden en golf-doorgeven, waardoor ze met z’n allen makkelijker in beweging blijven.

Golf-rijden

Het eendje dat direct achter de moeder zwemt, kiest zijn positie erg zorgvuldig. Hij gaat voor de sweet spot’: de plek waar de golven die moedereend veroorzaakt zodanig samenkomen dat hij erop kan surfen. Het eendje wordt op die plek voortgestuwd door de golf-van-mama en hoeft zich minder in te spannen tijdens het zwemmen.

Golf-doorgeven

Om ook alle broertjes en zusjes van mama haar golf te laten profiteren, geeft het eerste eendje die golf door naar achter. De energie van de brede golf die moedereend opwekte wordt dan geconcentreerd in het punt achter het eerste eendje. Voor het broertje of zusje is het dan ook het meest efficiënt om recht achter dat eendje te zwemmen. Ook eendje nummer twee geeft de golf door naar de volgende. Enzovoort.

Energiebesparing

De eerste twee eendjes hebben het meeste baat bij dit meesurfen. Zij moeten waarschijnlijk amper energie stoppen in het zwemmen. Het derde tot het laatste eendje in rij kan er telkens zo’n 50% energie mee besparen. Zolang elk eendje op de juiste plek achter z’n voorganger blijft zwemmen, maakt het trouwens niet uit hoe lang het eendentreintje is. In theorie zouden er wel honderd eendjes kunnen meeliften op de golf van moedereend.