De (afwerpbare) snavel van de papegaaiduiker

Het meest opvallende kenmerk van de papegaaiduiker? Zijn grote, felgekleurde snavel. Daarmee kan de vogel niet alleen veel vis vangen, hij kan er ook indruk mee maken op het andere geslacht én zijn lichaam ermee afkoelen. En als dat allemaal even niet nodig is? Dan werpt hij er gewoon een deel van af.
Papegaaiduiker2

Papegaaiduikers worden de clowns onder de zeevogels genoemd. Deze bijnaam danken ze aan hun grote, dieporanje snavel met blauwgrijze en gele accenten. Daarmee maakt het dier niet alleen indruk op de vele toeristen die hem proberen te spotten langs een van de kusten in IJsland, Schotland of Noorwegen, maar ook op zijn partner. De felle tinten trekken de aandacht en maken duidelijk dat de papegaaiduiker klaar is om een gezin te stichten.

Grijze winter

Wanneer de temperaturen zakken, bereidt de papegaaiduiker zich voor op de winter door het buitenste deel van z’n snavel af te werpen. Vaarwel feloranje tint! Tot het volgende broedseizoen van start gaat, heeft de papegaaiduiker een kleinere, grijzere snavel.

Fluo-snavel

Naast die opvallende kleuren, ontdekten onderzoekers ook dat de snavel van papegaaiduikers oplicht onder uv-licht. Waarom ze zo’n fluorescerende snavel hebben? Mogelijk dient dat ook als hulpmiddel om een geschikte partner te vinden. In tegenstelling tot mensen kunnen deze zeevogels immers uv-licht zien.

Op temperatuur

Alsof dit nog niet bijzonder genoeg was, is er nóg iets speciaals aan de snavel van de papegaaiduiker. Hij fungeert ook als airco. Dat besloten biologen in 2019 toen ze met een infraroodcamera beelden maakten van kuifpapegaaiduikers die na een vlucht uitrustten. Tijdens zo’n vlucht produceert de vogel enorm veel warmte. Die speelt hij weer kwijt via zijn brede snavel. Op de infraroodbeelden, die om de twee minuten werden genomen, zagen de onderzoekers de temperatuur van de snavel dan ook geleidelijk aan zakken.

Alleen maar voordelen

De bijzondere eigenschappen van de snavel zouden misschien weleens kunnen verklaren waarom papegaaiduikers niet voldoen aan het algemene evolutionaire principe dat voor vogels geldt: hoe kouder het klimaat, hoe kleiner de snavel. De papegaaiduiker zou immers gek zijn om voor minder snavel te gaan. Zijn grote, opvallende bek helpt hem om én meer vis te vangen, én een partner te verleiden, én af te koelen. Dat is pas een evolutionair voordeel.

Bronnen:

papegaaiduikervogelskleurenuv-lichtaantrekkelijkwarmtebiologie