Hoe castratie rendieren helpt tegen klimaatverandering

Of waarom Sami in rendierballen bijten
De Sami, de inheemse bevolking uit het noorden van Scandinavië en Rusland, ontdekten dé manier om hun rendierkuddes beter te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering: meer castraties! En dat doen de Sami op een wel erg bijzondere manier.
Sami

De Arctische regio warmt wel vier keer sneller op dan de rest van de wereld. Dat maakt het er steeds moeilijker om te overleven, zowel voor de inheemse bevolking — de Sami — als voor hun’ rendieren. De mannelijke rendieren kunnen normaal gezien goed door de sneeuwlagen breken om zo voedsel te vinden, maar omdat de temperatuur rond de Noordpool nu vaker schommelt, vriest de dooiende sneeuw regelmatig weer aan. Zo vormen er zich dikke ijslagen, waar de rendieren nog maar amper doorheen raken.

De oplossing? De dieren castreren! Onderzoek toont immers dat de rendiermannetjes daar groter en sterker van worden, zodat ze beter met hun hoeven of geweien door het ijs kunnen breken. Bovendien delen de gecastreerde mannetjes het voedsel dat ze vinden ook meer met de kalfjes. De onderzoekers aan de Universiteit van het Noordpoolgebied stellen dan ook dat meer castraties de rendieren zou helpen om zich aan te passen aan de klimaatverandering.

Tanden in testikels

Door de rendieren te castreren, verminder je de aanmaak van het geslachtshormoon testosteron. Bij een volledige castratie daalt het testosterongehalte echter zéér sterk, waardoor de rendieren minder gespierd worden. En die spieren zijn juist nodig om door de sneeuw en het ijs te breken tijdens de zoektocht naar voedsel.

Daarom voeren de Sami al sinds oudsher een gedeeltelijke castratie uit op hun rendieren: ze beschadigen de testikels in plaats van ze volledig te verwijderen. Hierdoor worden de mannetjes onvruchtbaar en minder agressief, maar houden ze wel voldoende testosteron om flink te kunnen groeien en hun spieren aan te sterken. De traditionele Sami doen die halve castratie trouwens op een wel erg ongewone manier: ze vangen het rendier en bijten dan nét hard genoeg in z’n ballen.

Traditie met toekomst

In Rusland, waar veel Sami wonen, worden nog veel rendieren via die traditionele bijt-techniek gecastreerd. De dieren trekken er immers sleeën voort en moeten daarom dus tammer zijn. Maar in Noorwegen, waar de Sami voor sneeuwscooters in plaats van rendiersleeën kiezen, worden de dieren heel wat minder vaak gecastreerd. Ook omdat ze er verplicht verdoofd moeten worden voor een castratie, iets wat tijd en geld kost.

Toch raden de onderzoekers alle Sami aan om hun rendieren weer gedeeltelijk te castreren en ze zo weerbaarder te maken voor de toekomst. Gecastreerde — en dus sterkere — rendieren zullen immers veel beter kunnen overleven in de veranderende pool-omgeving. Om de drempel van de verplichte verdoving weg te werken, proberen wetenschappers nu ook een vaccin te ontwikkelen met hetzelfde effect als zo’n halve castratie.

Meer overlevingskans

De half gecastreerde rendiermannetjes worden niet alleen groter en sterker, ze kunnen tijdens de ijzige wintermaanden ook makkelijker blijven graven naar voedsel. Dat komt omdat ze hun gewei nog een groot deel van die periode houden. In tegenstelling tot de niet-gecastreerde mannetjes die hun gewei al in de herfst, meteen na het paringsseizoen, afwerpen.

En ja … zo weten we meteen ook hoe het met de testikels van Rudolph, het kerst-rendier gesteld is …