Over gladde inkt en zwemmende tekeningen

Inkt die je bijna nét zo vlot weer afveegt als dat hij op een glad oppervlak hecht: het eigenaardige gedrag van whiteboardstiften is het gevolg van een ingenieus samenspel aan chemische eigenschappen. En dat maakt hen uiterst geschikt om … zwemmende tekeningen mee te maken!
Toevoegen water

Het klinkt ongelooflijk, maar met zo’n whiteboardstift kan je je tekeningen tot leven brengen en écht laten zwemmen. Kijk maar naar dit filmpje:

Ingrediënten

Maar wat zit er nu precies in zo’n stift dat dit trucje mogelijk maakt? Van de verpakking word je alvast niet veel wijzer: producenten zijn niet verplicht om op niet-voedingsmiddelen of niet-verzorgingsproducten een ingrediëntenlijst te vermelden. Je kan wel op zoek gaan naar het veiligheidsinformatieblad van zo’n stift.

Onze zoektocht leverde evenveel van die fiches op, als er merken van whiteboardstiften zijn … Gelukkig vonden we een aantal overeenkomsten. Alle ingrediënten kan je ruwweg indelen in vijf categorieën: 

  1. Pigment (de kleurstoffen of inkt)
  2. Resine (zorgt dat het pigment gelijkmatig uitgesmeerd wordt)
  3. Wax (vormt een laagje rond de stiftkop waardoor die niet kan uitdrogen)
  4. Losmiddel of release agent’ (zorgt ervoor dat het pigment makkelijk weer loskomt)
  5. Oplosmiddel of solvent (waarin de andere ingrediënten opgelost zijn)


Twee laagjes

Zolang de whiteboardstift gewoon op tafel of in het bakje van het whitboard ligt, zijn alle ingrediënten dus netjes opgelost in het oplosmiddel – een alcohol. Maar zodra je ermee op een whiteboard schrijft, verdampt de alcohol. Het overblijvende pigment (en het resine) is NIET oplosbaar in het losmiddel!

Daarom vormen pigment en losmiddel twee aparte laagjes als je ermee op een whiteboard (of ander glad oppervlak) schrijft. Een beetje zoals een laagje olie dat op water drijft. Het losmiddel ligt vlak op het whiteboard; het pigment ligt daarbovenop. Het pigment raakt het schrijfoppervlak dus niet aan! Als je het bord nu afveegt met een droog doekje, veeg je het pigment er gewoon weer af. Soms komt het losmiddel mee, maar aangezien het kleurloos is, kan het ook gewoon blijven hangen.

Het pigment is niet oplosbaar in water en heeft ook nog eens een lagere dichtheid, waardoor je er een zwemmende (drijvende) tekening mee kan maken!

Permanente stiften

Het grote verschil met permanente stiften (bijvoorbeeld alcoholstiften), is dus dat die niet uitgerust zijn met een losmiddel. Want een stift dient normaal om inkt aan papier te laten kleven. Wil je ze toch verwijderen, moet je het pigment oplossen in een oplosmiddel. Als je de verkeerde stift gebruikte op je whiteboard, kan je die trouwens vaak verwijderen door er met een whiteboardstift overheen te schrijven.