Overleven onder water? Makkie voor de hommel!

Hommels in winterslaap kunnen onder water overleven. En dat minstens een week lang. Dat ontdekten onderzoek(st)ers per ongeluk, toen er na een foutje in hun lab enkele hommels in het water terechtkwamen.
Bombus impatiens

Terwijl Canadese wetenschappers onderzoek deden naar hommelkoninginnen in hun winterslaap, liepen de buisjes waarin de hommels sliepen – per ongeluk – vol water. Toen een onderzoekster dit later opmerkte, kwam de verrassing: de hommels leefden nog!

Eén week

Na de goede afloop van het labo-ongelukje besloten de wetenschappers de hommels eens bewust onder water te zetten. Ze plaatsten meer dan 100 hommelkoninginnen, die kunstmatig in winterslaap waren gebracht, verschillende perioden onder water. Dat varieerde van 8 uren tot 7 dagen. Zelfs na een week onder water leefde nog meer dan 80% van de hommels. Dat hoge overlevingspercentage verschilt maar amper van het ​‘natuurlijke’ overlevingspercentage na een weekje winterslaap zónder wateroverlast.

Ademen of niet?

Deze straffe prestatie kan volgens de onderzoekers te danken zijn aan dat hommels, net als veel andere insecten, ademen door spiracula (kleine ​‘openingen’ in hun lichaam). En dus niet door de neusgaten en de mond zoals de mens. Het zou kunnen dat slapende hommels hun spiracula sluiten en het redden met de lucht die al in hun lichaam is opgeslagen. Al denken de onderzoekers nog aan een andere verklaring. Het zou ook kunnen dat er onder water luchtbelletjes aan de hommel blijven plakken, waaruit ze dan via hun spiracula zuurstof kunnen halen. Omdat er nog geen duidelijkheid is over hoe de slapende hommels precies onder water kunnen overleven, hopen de wetenschappers op een vervolgonderzoek.

Overstromingen

Maar één feit staat alvast vast: hommels kunnen een deel van hun winterslaap probleemloos onder water doorbrengen. Dat is een belangrijke ontdekking. Veel hommelkoninginnen overwinteren immers onder de grond en door de klimaatverandering zullen ze daar steeds vaker te maken krijgen met de gevolgen van zware regenval en overstromingen. Veel insecten sterven daaraan. Een ramp voor het ecosysteem op aarde, aangezien zij mee de planten en bomen in stand houden. Het zou dus goed zijn als er veel hommelsoorten kunnen overleven onder water. Dan kunnen ze nieuwe kolonies starten in de lente!

Gebeten door wetenschap? Plan een dagje Technopolis!

Koop je tickets

Boek je klasbezoek


Bronnen:

hommelswateroverlevenbiologieklimaatverandering