Verandert spinrag straks onze wereld?

Superheld Spiderman slingert — in zijn jacht op slechterikken — van gebouw naar gebouw, bungelend aan een kleverige spinnendraad. Fictie, maar niet zover gezocht: spinrag, de draadachtige organische stof die spinnen produceren, is enorm krachtig en rekbaar. Hoewel spinnendraden maar enkele micrometers dik zijn, kunnen ze vlot de spin dragen. Dat betekent dat spindraad zo dik als een potlood in staat is tot ongelooflijke dingen. Zo berekende een team van de University of Leicester al dat het zelfs een rijdende trein zou kunnen tegenhouden. 

Spinnen melken

Zo’n superkrachtig materiaal, daar wordt een doorsnee mens al snel jaloers op. Aan het begin van de 19^de eeuw begon men dan ook gretig spinnen te melken. De spinklieren, in het achterlijf van de spin, maken immers een vloeibaar eiwit aan dat de spin er uittrekt. Dat doet hij bijvoorbeeld met zijn poot of door het ergens aan vast te maken en zich te laten vallen. Het eiwit stolt en er ontstaat een sliert van spinrag. 

Bij het melken werd de spin stil op een apparaat gezet en het rag er geleidelijk aan uitgetrokken. Een werkje van lange adem, want de spin maakt maar een paar milligram per dag aan. Meerdere spinnen bij elkaar zetten, is ook niet zo’n goed idee, omdat de beestjes erg agressief en territoriaal kunnen zijn, waardoor ze elkaar aanvallen.

Kunstmatige spinnendraad

Wetenschappers buigen zich al enkele jaren over de productie van kunstmatige spinrag. Daarbij wordt gebruik gemaakt van genetisch gemanipuleerde dieren of bacteriën die het vloeibare spinnen-eiwit namaken. Zuid-Koreaanse wetenschappers konden een E.coli-bacterie al spinzijde laten produceren die haast zo sterk is als het originele goedje, en het Canadese biotechbedrijf Nexia kon begin deze eeuw spinnen-eiwit halen uit de melk van hun kudde geiten.

Spinnenweb rond het hart

Spinrag op grote schaal produceren lukt nog niet, maar eens we zover zijn, wachten er heel wat baanbrekende mogelijkheden. Zeker in de medische sector. Zo zou het spinrag-eiwit gebruikt kunnen worden om beschadigde hartspieren te herstellen. Door een ​‘steiger’ van het eiwit te maken, waarop bindweefsel- of bloedvatcellen aangebracht worden, kan er gezond hartweefsel gevormd worden. Onderzoekers bekijken momenteel dan ook of ze zo’n eiwitstructuur kunnen maken met een 3D-printer.

Implantaat uit spinrag

Duitse wetenschappers gingen dan weer aan de slag met biotechnologisch geproduceerde eiwitten uit spinrag. Daarmee ontwikkelden ze een materiaal waaraan ziekteverwekkende micro-organismen zich niet meer kunnen vasthechten. Door dit in de toekomst te gebruiken voor implantaten en prothesen, is er geen kans meer op infecties bij de patiënt.

Spinnenplakkers

Ook bij de zoektocht naar de perfecte pleister kijken onderzoekers naar spinnendraad. Het is net zo elastisch als onze huid en bestaat uit eiwitten die het collageen tussen onze huidcellen kunnen vervangen. Omdat het om kunstmatige spinrag gaat, kan er ook aan gesleuteld worden: er kunnen stoffen aan toegevoegd worden die de celgroei in het lichaam aanwakkeren, waardoor de wond sneller geneest. Maar omdat er nog heel wat testen rond moeten gebeuren, zal het nog wel een tijdje duren voor we zo’n spinnenplakker op ons lijf kunnen kleven.