Argonaut: de octopus die z’n penis wandelen stuurt

De argonaut is anders dan andere octopussen: het grootste deel van hun leven drijven ze door de open oceaan, ze reizen weleens mee op de rug van een kwal en de vrouwtjes bouwen eigenhandig een huisje. En het mannetje? Die laat wanneer nodig zijn penisarm los, zodat die zelfstandig naar het vrouwtje zwemt!

Wat is een argonaut?

Tot 1830 dachten wetenschappers dat argonauten, net als heremietkreeften, in achtergelaten schelpen woonden. De Franse biologe Jeanne Villepreux-Power ontdekte als eerste dat argonauten hun schelp zelf maken! De vrouwelijke argonaut scheidt hiervoor een stofje af waarmee ze een soort draagbare broedkamer bouwt. Ze vangt luchtbellen in haar schelp, waardoor ze door het water lijkt te zweven als een zeilbootje. Handig, als de open oceaan je thuis is!

Wist je dat deze octopus ook wel ‘papieren nautilus’ wordt genoemd? Een nautilus is een inktvisachtige met een harde schelp. In tegenstelling tot deze diepzeebewoner leeft de argonaut in een dun kalkachtig huisje, vergelijkbaar met een eierschaal.

Klein mannetje, grote verrassing

Het mannetje daarentegen ziet er heel anders uit. Hij is piepklein. Wel twaalf keer kleiner dan het vrouwtje! Echt romantisch is hun vrijpartij niet. Want in plaats van met haar te paren, laat hij zijn hectocotylus (of penistentakel) los. Die bereikt het vrouwtje en geeft het sperma af. Daarna sterft het mannetje. Of dat denken we toch. Want wetenschappers hebben nog nooit een levende, mannelijke argonaut in het wild gespot.

Het mysterie blijft

Er valt nog veel te ontdekken over argonauten. Hoe lang leven ze? Hoeveel mannetjes offeren hun penisarm op voor hetzelfde vrouwtje? Hoe weten die afgebroken armen eigenlijk waar ze naartoe moeten? Waarom kan een vrouwtje wel haar huisje herstellen, maar sterft ze als je het volledig verwijdert? En waarom spoelen ze om de paar jaar massaal aan op het strand?

Eén ding is zeker: deze octopus liet het achterste van zijn tentakels nog niet zien. Dus spot je ooit een zeilend eierschaaltje op het water? Laat je dan verwonderen door dit mysterieuze zeewezen.