Fact of fantasy: wat heeft de wetenschap met The Lord of the Rings?

Dat menig wetenschapper van de boeken van J.R.R. Tolkien houdt? Dat is eenvoudig te bewijzen. Check de wetenschappelijke benamingen van heel wat nieuw ontdekte diersoorten maar eens. Zo zijn er Nieuw-Zeelandse wespen waarvan de soorten S. bilboi, S.samwisei en S. frodoi genoemd werden — jep, naar de hobbits uit The Lord of The Rings. Of wat te denken van de dinosaurus Sauroniops pachytholus die vernoemd werd naar het kwaadaardige personage Sauron?

Ook wetenschappers uit andere disciplines lieten zich door de fantasy-boeken inspireren: een geologisch interessant gebied in Australië werd het ​‘Mordor Alkaline Igneous Complex’ gedoopt en er is een ​‘Tolkien’-krater op de planeet Mercurius.

Wetenschappelijke studies

Je kan je favoriete schrijver eren door iets naar hem te vernoemen, maar je kan ook je wetenschappelijke expertise loslaten op zijn werk. Zo werd er al onderzocht welke geestesziekte Gollem heeft (waarschijnlijk een schizoïde persoonlijkheidsstoornis) en of een ondoordringbaar mithril-hemd Frodo ook echt zou kunnen beschermen bij een speer-aanval door een trol.

Klimaatwetenschappers van de Universiteit van Bristol maakten dan weer een klimaatmodel van Midden-Aarde, de plek waar de verhalen van Tolkien zich afspelen. Volgens dat model lijkt het klimaat van de Gouw, waar de hobbits wonen, het meest op dat van het Engelse platteland en is Mordor vergelijkbaar met dat van Los Angeles.

Wetenschappelijk te verklaren magie

Wetenschappers zouden trouwens geen wetenschappers zijn als ze de gebeurtenissen in The Lord of the Rings niet wetenschappelijk probeerden te verklaren. En dus zocht — en vond — wetenschapsauteur en bioloog Henry Gee alvast een logische verklaring voor de harige voeten van de hobbit: ze houden hem warm. Een klein organisme verliest immers meer warmte dan het kan opwekken en moet die dus, via pels, of haar, proberen vast te houden.

Voor de — op het eerste zicht magisch lijkende — vuurspuwende draken kan je dan weer een verklaring vinden bij de bombardeerkever. Wordt die bedreigd? Dan vermengt de kever intern twee chemische stoffen (waterstofperoxide en hydrochinon) om zo een straal kokendheet vocht naar zijn vijand te spuwen. Nog net geen vlammen, maar het komt dicht in de buurt.