Tellen mieren hun stappen?

Een mier zal zo snel niet verdwalen. Vaak laten ze onderweg een geurspoor achter waarmee ze — Hans & Grietje-gewijs — de weg naar hun nest terugvinden. Maar in de woestijn, waar het geurspoor verdampt door de hitte van de zon, lukt hen dat niet. Toch raken ook die woestijnmieren het spoor niet bijster.

Zonnekompas

Biologen wisten al een hele tijd dat woestijnmieren vertrouwen op de positie van de zon. Een soort kompas op basis van zonlicht, zeg maar, dat hen vertelt in welke richting hun nest ligt. Maar hoe de beestjes dan de precieze afstand kennen die ze in die bepaalde richting moeten lopen; daar hadden de wetenschappers lange tijd het raden naar.

In de pas

Tot een groep onderzoekers een oude veronderstelling besloot te testen: zouden de mieren misschien hun aantal gezette stappen bijhouden? Ze onderzochten deze theorie door de poten van enkele woestijnmieren te verlengen. Net voor hun terugkeer naar het nest gaven ze de mieren ​‘stelten’: ze kleefden varkenshaar aan hun poten. Hierdoor namen de mieren grotere passen en liepen ze uiteindelijk het nest voorbij. Het omgekeerde gebeurde ook: mieren die op de heenweg langere poten hadden dan op de terugweg stopten lang voor ze aan de ingang van hun nest waren.

Niet tellen, maar aanvoelen

Toen de onderzoekers die bevindingen deelden, begon men al snel te spreken over een ingebouwde ​‘stappenteller’. Maar onderschat de mieren niet: ze tellen niet zomaar automatisch hun passen, ze schatten eerder de afgelegde afstand in. Het aantal gezette stappen helpt hen aanvoelen hoe ver ze marcheerden.

Poot- of lichaamsgrootte

Eigenlijk doen wij als mens iets soortgelijks. Dat ontdekten Zweedse neurowetenschappers toen ze een groep testpersonen virtueel door de ogen van reuzegrote of piepkleine poppen lieten kijken om zo hun ​‘belevenissen’ te ervaren. Wie een reuzegroot poppenlichaam leek te hebben dacht dat alles kleiner en dichterbij was dan het eigenlijk was, terwijl wie een piepklein poppenlichaam leek te hebben ineens alles veel groter of verder inschatte dan het was. Waar het aantal stappen belangrijk is om de afstand te bepalen voor mieren, is onze lichaamsgrootte belangrijk voor ons.