Wat heb je nodig?
Opgelet: Gebruik zeker handschoenen bij dit experiment.
- Een handvol bladspinazie
- Vijzel of scherp mes
- 2 afsluitbare glazen flessen
- Hoge maatcilinder
- Trechter
- Zeef
- 75 ml ethanol
- 75 ml white spirit
- Nitril handschoenen
Aan de slag!
Stap 1: Maal de spinaziebladeren fijn met de vijzel of hak ze in kleine stukjes met een scherp mes.
Stap 2: Doe de spinazie in de glazen fles en voeg 75 ml ethanol toe. Sluit de fles goed af.
Stap 3: Schud met de glazen fles, tot de ethanol groen ziet.
Stap 4: Giet het mengsel door een trechter, voorzien van een zeef, in de tweede glazen fles.
Stap 5: Voeg nu 75 ml white spirit toe (ongeveer evenveel als de ethanol) en sluit de fles.
Stap 6: Wals even met de fles en giet het geheel door een trechter in een maatbeker.
Stap 7: Laat het mengsel bezinken.
Welke kleuren zullen tevoorschijn komen, denk je?
Wat gebeurt er?
Al snel kan je zien dat het mengsel zich splitst in twee lagen. De vloeistof bovenaan krijgt een groene kleur (white spirit). Onderaan verschijnt een gele kleur (ethanol).
Hoe zit dat?
Door de bladeren fijn te stampen en op te lossen in ethanol, hebben ze hun kleurstoffen‘losgelaten’. Niet alleen het groene chlorofyl, maar ook xanthofyl, dat een gele tot oranje kleur heeft. Al die kleurstoffen zitten nu opgelost in de ethanol en het mengsel ziet er groen uit.
Maar die verschillende kleuren hebben ook verschillende eigenschappen. Chlorofyl lost goed op in white spirit, terwijl xanthofyl beter oplost in ethanol. Omdat white spirit lichter is dan ethanol, gaat de white spirit bovenop de ethanol drijven. En dus ook de groene kleur.
Na enkele minuten kan je al een dunne, donkergroene ring zien bovenaan de maatcilinder. Na enkele uren rusten, zie je duidelijk de groene white spirit drijven op de gele ethanol.
Waarom kom je dat nog tegen?
Dankzij dit proefje weet je nu dat er verschillende kleurstoffen in een blad zitten. Die gele en oranje kleuren komen in een bepaalde periode van het jaar tevoorschijn: de herfst!
In de lente en de zomer zie je alleen groene bladeren. Bomen maken dan continu chlorofyl in grote hoeveelheden aan. Daardoor overheerst het alle andere bladkleurstoffen.
Maar als het herfst is, ontvangen bomen allerlei signalen die de winter aankondigen. Op de grens tussen bladsteel en tak, ontstaat een dun laagje kurk waar geen vocht en voedingsstoffen doorheen geraken. Door bladeren verdampt er namelijk veel water, dus de boom doet dat om in de winter niet uit te drogen.
De bladeren teren nog even op hun reserves om bladgroen aan te maken, maar al gauw valt de productie stil. En dan komen eindelijk al die andere prachtige kleuren op het toneel. Xanthofyl en caroteen bijvoorbeeld, die de bladeren geel tot oranje kleuren.
- Terug naar overzicht
- Terug naar overzicht
- Terug naar overzicht
- Terug naar overzicht
- Terug naar overzicht
- Terug naar overzicht
- Terug naar overzicht
- Terug naar overzicht
- Terug naar overzicht
- Terug naar overzicht
- Terug naar overzicht
